اعتراف مهم نشریه اکونومیست:
بازگشت به عقب؛
خانه‌های کوچک راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست و بدون در نظر گرفتن عوامل اصلی رشد قیمت و بر طرف کردن آن‌ها، ارائه طرح‌های عجولانه همچون ساخت خانه با متراژ پایین، صرفاً سوداگری در زمین را افزایش می‌دهد و این موضوع افزایش مجدد قیمت تمام شده مسکن را به دنبال خواهد داشت.
به گزارش سرویس اجتماعی پایگاه خبری 598، طی روزهای اخیر مدیرعامل اتحادیه تعاونی عمرانی و انبوه سازی تهران از ساخت خانه های 25 متری خبر داد. طرح چنین ایده ای با واکنش منفی روبرو شد تا جایی که مرکز اطلاع رسانی وزارتخانه وجود چنین طرحی را به کلی تکذیب کرد. این چندمین بار است که ساز ناکوک ناهماهنگی در وزارت راه و شهرسازی دردسر می شود.
در همین خصوص طی مصاحبه ای با علی حجازیان-پژوهشگر وکارشناس حوزه مسکن از ابعاد مختلف فرهنگی سیاسی اقتصادی به این مسئله پرداختیم.
علی حجازیان در ابتدای مصاحبه خود، مسکن را از ضروری ترین نیازهای اولیه زندگی انسان میداند و میگوید: مسکن که در ابتدا تنها سرپناهی برای حـفظ انـسان از گـرما و سرما بود، به تدریج بـا شـکل گیری فـرهنگ ها و عقاید مختلف، منعکس کننده جهان بینی ملت های مختلف گردید، به طوری که با مطالعه دقیق معماری هر دوره، می‌توان از جزئی‌ترین عقاید اقوام آگاهی یافت. ایـرانیان نـیز بـا الهام از مبانی جهان‌بینی اسلامی و فرهنگ سنتی ایرانی، مـحیطی ایـده آل برای زندگی فراهم کردند. در معماری سنتی، نوعی تأثیر متقابل بین مسائل زیست‌محیطی و ارزش‌های فرهنگی وجود داشت. در طراحی بناها، هر خانه بـخشی از اجـتماع محلی به شمار می‌رفت، اما با ورود فرهنگ غربی، به‌تدریج الگویی در مـعماری ایران به کار رفت که برخاسته از فرهنگ بی‌هویت غرب بود و هیچ پشتوانه فرهنگی و مذهبی نداشت.
وی ادامه داد: یکی از بخش‌هایی که همواره در تمامی برنامه‌های توسعه کشور مورد تأکید واقع شد، بخش مسکن بوده است. ماجرای ساخت خانه‌های کوچک متراژ ریشه در سیاست‌های دهه 70 دارد. برنامه کوچک‌سازی مسکن از برنامه پنج‌ساله دوم و مشخصا در برنامه سوم رأس خط‌مشی دولت‌ها قرار گرفت، به‌عنوان یک تجربه، این سیاست در برنامه دوم توسعه کشور با عنوان «پاک» که به معنای پس‌انداز، انبوه‌سازی و کوچک‌سازی است، طی سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸ در دستور کار دولت قرار گرفت ،زمانی که مردم ایران خانه‌های شخصی ۲۰۰ متری را کوچک می‌دانستند، به دلیل رشد قیمت مسکن، ساخت آپارتمان‌های ۷۵ متری آغاز شد. علی‌رغم آنکه برای خانه‌دار کردن مردم متراژ خانه‌ها کوچک شد، اما هدف در نظر گرفته تحقق نیافت و پس از گذشت بیش از ۲۰ سال هنوز مردم دغدغه خانه‌دار شدن رادارند و روزبه‌روز از تأمین آن دورتر می‌شوند؛ به‌طوری‌که در حال حاضر طرح کوچک‌سازی مجدداً ارائه می‌شود.
ایشان با اشاره به ارائه طرح‌هایی در رابطه با ساخت انبوه مسکن‌های کوچک گفت: طی این سال‌ها بار دیگر شاهد ارائه طرح‌هایی در رابطه با ساخت انبوه مسکن‌های کوچک بوده‌ایم به‌طور مثال جناب حناچی دوره‌ای که معاون وزیر راه‌وشهرسازی بود، از خانه‌های کوچک متراژ به‌عنوان قفس طلایی یاد کرد.
رئیس بخش مسکن وزارت راه و شهرسازی در یک مناظره اینترنتی بحث خانه‌های 25 متری را مطرح کرد. راهب در این مناظره که با حضور صالح شکوهی عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت، در برنامه تلویزیون اینترنتی اصل ۳۱ برگزار شد، عنوان کرده بود که با توجه به مقررات، یک خانه ۲۵ متری برای حداقل‌های زندگی کافی است! همچنین از نظر او، پاسخ دولت به مسئله مسکن طیف متنوعی را در بر می‌گیرد، که قسمتی از این پاسخ خصوصاً برای سه دهک پایین جامعه را خانه‌های ۲۵ متری تشکیل می‌دهد .اگرچه این اظهارات در حد طرح ایده عنوان شده بود اما حالا مشخص‌شده است این سیاست از واقعیت نیز دور نبوده و در مرحله اولیه اجرا قرارگرفته است.
در تازه‌ترین اظهارنظر طرح "مسکن اقتصادی ما" که طراحی آن توسط اتحادیه تعاونی‌های عمرانی و انبوه‌سازی تهران صورت گرفته در کمیسیون عمران مجلس نیز مطرح شده است و با استقبال ریاست جمهوری مواجه شده است!!
ظاهراً این طرح برگرفته الگوی آسیای شرقی بوده واحد‌های کوچک متراژ ۲۵ تا ۳۵ متری مدنظر است.
چرا ژاپن؟
اگر بخواهیم مثالی از کشورهایی بزنیم که چنین مسکنی دارند می‌توان به ژاپن اشاره کرد.
شاید ژاپن به خاطر مساحت کمی که دارد مجبور به ساختن خانه‌های کوچک شود اما ایران کشور بزرگی است و دلیلی برافزایش تراکم در شهرهای بزرگ وجود ندارد. در فرهنگ ژاپنی خانه به‌عنوان محلی برای خواب و کسب آرامش تعریف‌شده است. مهمانی‌ها در خانه افراد برگزار نمی‌شود بلکه کافه‌ها و رستوران‌ها برای این کار در نظر گرفته می‌شود لذا طراحی فضای شهری اهمیت بیشتری نسبت به مسکن دارد.
البته در برخی از کشورهای دنیا نیز این نوع مسکن تجربه‌شده است که می‌توان به خانه‌های 13 متری در آلمان برای دانشجویان، در آمستردام هلند، خانه‌هایی دیده می‌شود که عرضش تنها یک متر است. در اسکاتلند هم این روند دیده‌شده است، خانه‌هایی باریک با عرض چند متر و با ارتفاع بلند برخی ایالت‌های آمریکا و شهرهای کلمبیا اشاره کرد.
تضاد با گام دوم انقلاب و اصل 31 قانون اساسی کشور
طرح "مسکن اقتصادی ما" نسبتی با پارادایم ، جهان بینی انقلاب اسلامی و گام دوم انقلاب ندارد. این طرح مشخصا در تضادعلنی با بند هشت (رعایت ارزش‌های فرهنگی و حفظ حرمت و منزلت خانواده در معماری مسکن.) سیاست های کلی نظام درامور مسکن و بند دو (محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات، برنامه‌ها، سیاست‌های اجرایی و تمام نظامات آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به‌ویژه نظام مسکن و شهرسازی) است و همچنین طرح مسکن 25 متری در تضاد با اصل 31 قانون اساسی کشور است. طبق متن اصل 31 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است.
آیا مسکن های 25 متری متناسب با نیاز خانواده ایرانی است؟
خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان‌است. در خانواده است که تمامی ابعاد رشدی (جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی)، نسخه پیچی شده و بنیان گذاری می شود. با این نگاه، هرگونه رشد و تعالی جامعه در حوزه های مختلف مانند مسکن خانواده به عنوان کانون اصلی نقش آفرینی می کند. جامعه سالم در گرو وجود خانواده سالم است و خانواده سالم انسانهای سالم تربیت می‌کند. خانواده مرجع حل و فصل استرس‌های فردی و استرس‌های جامعه است. خانواده همچون یک موجود زنده دارای مراحل تولد، رشد و افول و همچون جامعه دارای ساختار، قدرت، قواعد، قوانین، ناظر، رهبر و زیر مجموعه و بالاخره اینکه خانواده سیستمی بی همتاست، شکل‌هایی از آن، از ابتدای آفرینش انسان بوده و در تمامی قبایل و جوامع وجود داشته و تا انسان هست خانواده نیز خواهد بود.لذا بی توجهی به تامین نیازهای خانواده در گام دوم انقلاب در سیاست گذاری حوزه مسکن تبعات جبران ناپذیری بر جامعه خواهد گذاشت.
از بعد اقتصادی نیز ساخت خانه‌های کوچک راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست و بدون در نظر گرفتن عوامل اصلی رشد قیمت و بر طرف کردن آن‌ها، ارائه طرح‌های عجولانه همچون ساخت خانه با متراژ پایین، صرفاً سوداگری در زمین را افزایش می‌دهد و این موضوع افزایش مجدد قیمت تمام شده مسکن را به دنبال خواهد داشت.
در بعد جمعیت
مسکن" اقتصادی ما" مغایر با سیاست‌های کلی جمعیت است.در بند 5 سیاست کلی جمعیت ترویج و نهادینه‌سازی سبک زندگی اسلامی- ایرانی و مقابله با ابعاد نامطلوب سبک زندگی غربی بیان شده است. آیا این طرح ترویج متناسب با سبک زندگی اسلامی- ایرانی است؟
پنجره جمعیتی در کشور درحال بسته شدن است این طرح های منسوخ دراین زمان به چه اهدافی بیان می شود؟
در بعد فرهنگی
آپارتمان نشینی مشکلات عدیده ای برای خانواده های ایرانی ایجاد کرده است. به زعم کارشناسان، میزان جرم، درگیری در مناطق آپارتمان نشین بیشتر است. ساکنین آپارتمان ها از بیماری های روحی بیشتری رنج می برند به لحاظ فرهنگی تمایل و علاقه خانوار ایرانی به داشتن خانه‌های بزرگ و ویلایی است
ساخت خانه های حیاط دار از طریق دسترسی افراد به هوای آزاد و آفتاب می تواند به کاهش مشکلات روحی افراد بیانجامد و موجب افزایش صله رحم و ارتقا کیفیت زندگی می شود.
در نهایت
از دولت سیزدهم انتظار می رفت پس از صدور بیانیه گام دوم انقلاب توسط مقام معظم رهبری و روشن شدن خط مشی نظام پس از عبور از چهل سال اول انقلاب (گام اول) که به نوعی می توان به دوران تثبیت انقلاب و ارزش های مدنظر امام راحل و مقام رهبری از آن یاد نمود گام های محکم تر و استوارتری در جهت نیل به اهداف گام دوم برداشته شود اما در حوزه زمین ومسکن چنین اتفاقی رخ نداد و عملاً شاهد برگشت به سیاست های نئو لیبرالی دهه 70 هستیم.
اخبار ویژه
تلاش ناکام در برابر «وعده صادق»
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
